موزه ها با در اختیار داشتن گنجینه‌ای غنی و ارزشمند از میراث بشر در حفاظت و دسترسپذیری آثار فرهنگی و تاریخی نقش بسزایی دارند. فضای فیزیکی موزه ها قابلیت های مناسبی برای حس فضایی و لمس گذر تاریخ فراهم می کنند؛ اما محدودیت های فیزیکی و اخیرا محدودیت های اپیدمی کرونا موجب نوعی فاصله میان مخاطب با تاریخ و موزه ها شده است. انسان امروزی، با تکیه بر فناوری های جدید ارتباطات و اطلاعات میتواند تا حدود زیادی این محدودیت ها را از میان برداشته و تاریخ خود را در هر کجای این جهان به صورت مجازی مشاهده کند.
امـروزه سرویس های مجازی که عموما آنلاین هستند، به عنوان راه حلی برای مـشکلات مـدیریت و در دسترس قرار دادن اطلاعات مجموعه آثار و اشیای موزه‌ها ارزیابی می‌شوند؛ به طوری کـه هـم اکـنون جامعۀ جدیدی از مخاطبان که فرصتی برای مشاهدۀ مجموعۀ موزه‌ها نداشتند، می‌توانند بدون حضور فـیزیکی در مـوزه‌ها از طریق گالری مجازی به محتوای مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی موزه‌های مختلف سراسر جهان دسترسی پیـدا کنند
آرکابوم با طراحی نمایشگاه مجازی برای نمایش آثار هنر و فرهنگ ایران، امکان تبادل اطلاعات و محتوا میان دوستداران میراث فرهنگی را فراهم کرده است
نمایشگاه مجازی
گالری های مجازی در حال حاضر به صورت آنلاین در دسترس هستند. این گالری ها می توانند با همکاری موزه ها، مراکز و موسسات علمی و فرهنگی بستری برای نمایش آنلاین آثار موزهای ایجاد کنند. این نوع گالری ها علاوه بر اینکه بستری برای تبادل اطلاعات بین موزه ها و دوستداران میراث فرهنگی محسوب می شوند، فرصتی را برای نمایش آثاری که امکان نمایش در ویترین‌های موزه ها ندارند، در فضای مجازی فراهم می کنند.
یکی از مهمترین پروژه های گروه میراث آرکا طی سال های گذشته، طراحی بستری برای نمایش آثار میراث فرهنگی بوده است . میراث آرکا در تلاش بوده است، آثار ارزشمند فرهنگ و تمدن ایران زمین را در قالب محتواهای دیجیتال به نمایش بگذارد، چرا که بهره‌مند شدن از حظ بصری در کنار آموزش و پژوهش حق تمامی آحاد جامعه است. در همین راستا میراث آرکا برای اولین بار یک گالری مجازی مختص آثار موزهای طراحی و راه اندازی کرده است. آرکابوم با طراحی نمایشگاه مجازی برای نمایش آثار هنر و فرهنگ ایران، امکان تبادل اطلاعات و محتوا میان دوستداران میراث فرهنگی را فراهم کرده‌‌است.
گالری‌های مجازی آرکابوم با ایجاد فضای نمایش و امکان ارائه جزئیات اثر، امکانات جدیدی را برای معرفی آثار ایجاد کرده است. این امکان با توسعه و تنوع در فضاهای جدید نمایشگاهی میتواند خلاء موجود در زمینه کمبود فضا برای نمایش آثار تاریخی را برطرف نماید. اولویت این نمایشگاه مجازی، تسهیل در دسترس قرار دادن اطلاعات آثار برای علاقمندان و پژوهشگران داخلی و خارجی است.
مزایای گالری های مجازی
در صورتی که گالری مجازی یا نمایشگاه های آنلاین استانداردهایی را رعایت کنند، می توانند نقش موثری در همراهی موزه های فیزیکی داشته باشند. ایجاد نمایشگاه مجازی نیازمند خط مشی ویژه‌ای است تا کسی که نمایشگاه مجازی را برپا کرده به عنوان شخصی حقیقی یا حقوقی شناخته شده باشد. این موضوع مانع از انتشار مطالب و تصاویر غیر واقعی می شود. از طرف دیگر یک گالری مجازی باید شرایطی فراهم کند که مخاطب آن فضا را درک و احساس کند و با مقیاس قراردادن، مشخص‌کردن ابعاد و کیفیت آثار ضمن در نظر گرفتن شرایط، فضای واقعی موزه را نیز القا کند. اگر چنین شرایطی در گالری مجازی فراهم شود، مخاطب ارتباط بهتری با این نوع گالری ها برقرار خواهد کرد. در ادامه به بعضی از این مزیت ها اشاره شده‌است:
- گالری مجازی ارتباط با موزه های خارج از ایران را تسهیل می کند. به راحتی با این نوع گالری ها میتوان نمایشگاه های مشترک بین المللی ایجاد کرد.
- گالری مجازی دسترسی آسان و سریع به اطلاعات موزهای را برای مخاطب ایرانی و خارجی فراهم می‌آورد.
- نمایش آنلاین آثار موزه در گالری مجازی کنجکاوی مخاطب را برمی‌انگیزد.
- برپایی نمایشگاه مجازی هزینه های بسیار پایینی نسبت به نمایشگاه های فیزیکی دارد.
- برپایی نمایشگاه مجازی برای موزه ها، در این شرایط اپیدمی از جنبه های مختلف می تواند مفید باشد.
- ایجاد و طراحی گالری مجازی آثار موزهای مختص به دوران کرونا نیست. در واقع اپیدمی کرونا شرایطی ایجاد کرد که این نوع سرویس ها نقش پررنگی در مدیریت موزه ها داشته باشند، بنابراین بدون شک گالری‌های مجازی در دوران پساکرونا نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت. چراکه مزیت های بسیار زیادی را برای مخاطب و موزه ها ایجاد کرده‌اند. از مزایای تجربه استفاده از گالری‌های مجازی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- انفرادی کردن آموزش ها
- بهبود کیفیت در انتقال مفاهیم
- ایجاد فرصتهای برابر
- ملموس‌کردن و عینی‌ساختن یادگیری
- برانگیختن حس کنجکاوی و تفکر خلاق با فناوری‌های نوین
